Sinaunang Kabihasnan ng Gresya

Thursday, January 1, 2009

SINAUNANG KABIHASNAN NG GRESYA

ANG KABIHASNAN NG GRESYA

• • klasikal na kabihasnan sa Kanluran (Occident)

Heograpiya

Hangganan:

1. Silangan – Aegean Sea
2. Kanluran – Ionian Sea
3. Timog – Mediterranean Sea

• estratehikong lokasyon para sa kalakalan at pangingisda
• mga daungan o look
• maganda sa labas, ngunit mabato, mabundok at malubak sa loob
• highly motivated ang mga Griyego sa kanilang kapaligiran, kaya’t mataas ang antas ng lakas at talino

Heograpiya:

• Timog – Silangan ng Europe
• Balkan Peninsula
• Irregular ang baybay dagat at maraming magandang daungan
• Binubuo ng 1000 pulo
• Crete – pinakamalaking pulo
• Hindi nabiyayaan ng mainam na yamang likas ang kalupaan ng Greece
• 75% - kabundukan
• Mabato, hiwa-hiwalay, pulu-pulo, mabundok at hindi patag ang mga lupain kaya ang nabuong kabihasnan ay mga watak-watak na lungsod-estado

Sinaunang Kabihasnan ng Minoan at Mycenaean
Archaic Greece (1450 - 700 B.C.E.)

Kabihasnang Minoan

• kauna-unahang kabihasnang umusbong sa Greece
• Crete
• Pinamunuan ni Haring Minos na anak ni Zeus at Europa
• Cretan – mahuhusay na manlalayag at mangangalakal
• Sir Arthur Evans – isang English na arkeologong nakadiskubre sa kabihasnang Minoan nang mahukay ang Knossos noong 1899
• Knossos – maunlad na lungsod at sentro ng Minoan na nasira dahil sa lindol, pagkasunog at pananalakay ng mga dayuhan
• Minotaur – isang dambuhala na may ulo ng toro at katawan ng tao na nasila ni Theseus, hari ng Athens

Bull Leaping

Palasyo sa Knossos


Sir Arthur Evans

Labyrs of Gold

Kabihasnang Mycenaean

• Kilalang hari si King Agamemnon ng Mycenae
• adiskubre ni Heinrich Schliemann
• Mycenaean = Achaeans
• Mycenae – pinakamalaking lungsod ng Mycenaean
• Ang karibal ng Troy, isang mayamang lungsod sa Asia Minor

Maskara ni Agamemnon

Heinrich Schliemann

Mga Sandatang Mycenaean

Kulturang Hellenic
Hellenic/ Classical Greece (700 - 324 B.C.E.)

o Hellen – ninuno

o Hellenic – kabihasnan

o Hellas – bansa

o Hellenes – tao

• Tinatayang nagsimula sa unang pagtatanghal ng paligsahan ng mga laro bilang parangal kay Zeus (Olympics, 776 BCE)

Mga Akda ni Homer:

1. Iliad – tungkol sa digmaan ng mga Griyego at Trojan (Trojan War)
2. Odyssey – Odysseus – pagbalik sa Greece matapos ang Trojan War

Greek Mythology

12 OLYMPIANS
Pangalang Griyego	Pangalang Romano	Statuwa	Diyos/ Diyosa ng:
Zeus	Jupiter		Chief God at pinuno ng Mt. Olympus; diyos ng kalangitan, kidlat at hustisya.
Hera	Juno		Reyna ng mga Diyos at ng langit; diyosa ng mga kababaihan, ng kasal at ng pagka – ina.
Poseidon	Neptune		Diyos ng Karagatan; lindol; gumawa ng ma kabayo
Demeter	Ceres		Diyosa ng Fertility, agrikultura, kapaligiran at mga panahon
Hestia**	Vesta		Diyosa ng hearth at tahanan
Aphrodite	Venus		Diyosa ng pag-ibig, kagandahan, desire, at fertility.
Apollo	Apollo		Diyos ng Araw, liwanag, pagpapagaling, musika, tula, propesiya, archery at katotohanan
Ares	Mars		Diyod ngh Digmaan, pagkagalit, at pagdanak ng Dugo
Artemis	Diana		Diyosa ng pangangaso, ng mga dalaga, at ng Buwan
Athena	Minerva		Diyosa ng Katalinuhan, at strategic battle.
Hephaestus	Vulcan		Panday ng mga Diyos; diyos ng apoy
Hermes	Mercury		Kartero ng mga Diyos; diyos ng komersyo, bilis, magnanakaw at kalakalan
**Hades	Pluto		Diyos ng Impiyerno
**Dionysus	Bacchus		Diyos ng Alak
**maaaring magkapalit

Lungsod-Estado ng Athens at Sparta

Demokratikong Polis ng Athens

• Demokratikong Polis
• Cradle of the Western Civilization
• Malapit sa karagatan (kalakalan)
• Kapatagan na may mga burol at bundok (Mt. Lyccabettus)
• Iniwasan ang sentralisadong pamumuno at monarkiya

Pamahalaan

• Isinilang ang DEMOKRASYA – pamahalaan ng nakararami

o Solon (638-559 BCE)

§ Lumikha ng Council of 400

o Pisistratus (608-527 BCE)

o Cleisthenes

§ Ostracism – pinahihintulutan ang mga mamamayan na palayasin ang sinumang opisyal na mapanganib sa Athens

o Pericles (443 – 429 BCE)

§ Tugatog ng demokrasya

§ Pag-upo sa opisina ng mga karaniwang mamamayan

• Direct Democracy – direktang nakababahagi ang mga Athenians sa pagpili ng kinatawan at maaaring manungkulan

o Subalit hindi kasama ang mga babae at banyaga

Kultura

• Lahat ng mga lalaki ay edukado

o Sa edad na 7 – 18 taong gulang, sila ay pinag-aaral sa mga pribadong paaralan o mga pribadong tutor; walang pampublikong paaralan

§ Pagbasa

§ Pagsulat

§ Math

§ Palakasan

§ Pagkanta at Paggamit ng mga instrumento

o Pagdating ng 18 taong gulang, sila ay sumusumpa sa harap ni Zeus, pamilya at kaibigan upang ganap ng maging mamamayan ng Athens

o Katungkulan: sa umaga - magtrabaho, sa gabi - makipagpulong

Mandirigmang Polis ng Sparta

• manidirigmang polis
• matatagpuan sa Peloponnesus
• sandatahang lakas at militar
• pananakop ng lupain at pagpapalakas ng militar
• Lacedaemon – dating pangalan
• Oligarkiya
• Karibal ng Athens

Pamahalaan
Mga Hari

• lahi ni Hercules
• 2 inihahalal ng aristokrato
• Pangunahan ang sundalo at panrelihyong ritwal

Assembly

• kalalakihan lampas 30 taong gulang
• magpasa ng mga batas, magpasya kung digmaan o kapayapaan

Ephors at Elders

• 5 bagong miyembro ng Ephors
• 28 na tao lampas 60 taong gulang ang mga Elders

Uri ng Lipunan

1. Aristocrats – mayayaman, pakikidigma
2. Perioeci – mangangalakal, malalayang tao
3. Helots – magsasaka, alipin

Kultura

• militaristiko – makagawa ng mga mamamayang magtatanggol sa Sparta; maging pinakamalakas sa Gresya; manakop ng lupa

o 7 taong gulang ang simula ng training ng military

o 20 taong gulang magpapakasal

o 30 taong gulang maninirahan sa kampo military hanggang 60 taong gulang

• May kalayaan ang mga kababaihan

o Makapagproduce ng malusog na bata

• mahilig sa bugtong, sports
• takot sa pagbabago
• Xenophobia – takot sa dayuhan
• Mas mahalaga ang militar

Dahilan ng Pagbagsak

• Athens
• Rebelyong Helots
• Kurapsyon
• Pagbaba ng birth rate
• Kakulangan sa teknolohiya

Athens at Sparta

Polis – lungsod – estado ==> mamamayan, teritoryo, soberanya, pamahalaan

==>Malaya, may sariling pamahalaan at ang pamumuhay ng mga tao ay nakasentro sa isang lungsod

• *Acropolis – pinakamataas na lugar ng lungsod – estado kung saan itinatayo ang mga templo
• * Agora – bukas na lugar kung saan maaaring magtinda o magtipun-tipon ang mga tao

	ATHENS	SPARTA
Layunin:	matatalino isip “Estado para sa Tao”	malalakas katawan “Tao para sa Estado”
Pamahalaan:	Demokratiko – nakararami ==>”demos” – tao ==>”kratos” – kapangyarihan Ostracism – pagpapatalsik ng pinunong banta sa Athens	Oligarkiya – iilan
Kultura:	malalaya	Laconic – Laconia ==> matipid magsalita military culture ==> phalanx – depensa sa digmaan

Persian Wars
(449 - 479 B.C.E.)

• pinamunuan ni Darius the Great ang Persia
• tinulungan ng Athens ang Eretria sa Asia Minor
• nagpadala ng hukbong pagdigma sa Gresya

PERSIAN WARS	Pinuno ng Gresya	V S	Pinuno ng Persia	Naganap
Battle of Marathon	Miltiades (Athens)		Darius	mag-isang nilabanan ng Athens dahil hindi tinulungan ng Sparta, bunsod ng religious feast at pamahiin
Battle of Thermopylae (isang pass o makipot na pook)	Leonidas (Sparta)		Xerxes	ipinagkalulo ni Ephialtes ang daan tungo sa Thermoplyae natalo ang 300 Spartans
Battle of Salamis (isang kipot sa Athens)	Themistocles (Athens)		Xerxes	labanan sa tubig at lupa
Battle of Platea	Mardonus (Athens)		Xerxes	tuluyan nang bumalik ang mga Persiano sa kanilang lupain

Panahon ni Pericles:
Ang Golden Age ng Athens

• Golden Age ng Democracy

Golden Age - pinakamataas na antas ng:

• kapangyarihan
• kayamanan
• kultura
• kapayapaan

Pericles

• anak nina Xanthippus at Arigaste na nasa upper class
• nakapangasawa ng isang Hateran na si Aspasta
• guro: Anaxagoras (pulitika, pagdedebate), Damon (musika) at Zeron (math)
• statesman sa loob ng 40 taon
• unang ideal na demoksrasya – lahat ay pantay-pantay
• nagpatayo sa Parthenon, ang templo ni Athena
• Naxos – pinasunog dahil sa pag-agaw ng Delian League
• Cimon – karibal ni Pericles
• Orator o mananalumpati

Pamana ng Golden Age ng Athens

• demokrasya
• trial by jury – paghaharap sa 500 jury
• epics – mahahabang tula tungkol sa mga bayani at diyos
• scientific method
• architecture
• theatre
• Socratic Method – Question and Answer method
• Philosophy
• Olympics (karangalan ni Zeus)
• Arkitektura
• Mga Columns: Donic, Ionic, Corinthian

Mga Ambag ng Kabihasnan ng Gresya
Mga Dakilang Griyego

• Istruktura:

o Parthenon – templo na parangal kay Athena

§ Phidias – gumawa ng palamuti ng Parthenon

o Agora – parisukat na lugar bukas para sa mga pagsasalo at pagtitipon

o Temple of Olympian Zeus – templo parangal kay Zeus, ang ang hari ng Olympian Gods

• Agham

o Pythagoras – Geometry (Pythagorean Theorem)

o Archimedes – circumference ng bilog; specific gravity

o Euclid – Ama ng Geometry

o Aristarchus – rebolusyon at rotasyon ng mundo

o Erastosthenes – circumference ng daigdig; latitude at longitude sa mapa

• Drama

o Aristophanes – tanyag sa pagsulat ng komedya

o Aeschylus,Sophocles, Euripedes – drama/trahedya

• Medisina

o Hippocrates – Ama ng Medisina

o Herophilus – Ama ng Anatomy

o Erasistratus – Ama ng Physiology

• Kasaysayan

o Herodotus – Ama ng Kasaysayan

o Thucydides – sumulat ng History of the Peloponnesian War

• Pilosopiya

o Socrates – katwiran at hindi emosyon ang dapat manaig sa pag-uugali;

§ “the unexamined life is not worth living”

o Plato – estudyante ni Socrates;

§ ang batas ay para sa lahat;

§ tanging mga pilosopo ang maaaring maging matalino at magagaling na pinuno

o Aristotle – estudyante ni Plato; guro ni Alexander the Great

§ pinag-aralan ang mga hayop, halaman, astronomiya, at pisika;

§ tiningnan ang iba’t ibang uri ng pamahalaan

Peloponnesian Wars
(431 - 404 B.C.E.)

• Delian League – pagbubuklod-buklod ng mga lungsod-estado sa Greece sa pamumuno ng Athens

o Hindi mapayapa dahil pinilit ng Athens na pagbayarin ng buwis ang mga kasapi

o Kinakamkam ng mga Athenians ang mga lupain

o Inilaan ang mga pinakamagandang kalakal sa sarili

o Naging daan para magpalawig ng imperyong pangkalakalan ang Athens

DELIAN LEAGUE	V S	PELOPONESSIAN LEAGUE
Sa pamumuno ng Athens Kasama ang 150 lungsod-estado		Sa pamumuno ng Sparta kasama ang mga lungsod-estado sa Peloponnesus

• tinalo ng Sparta ang Athens noong 404 BCE
• Battle of Leuctra – nawalan ng pamumuno ang Sparta sa mga nagsisigalot na polis
• Naiwang hiwa-hiwalay ang Greece

Ang Macedonia at Si Alexander the Great

King Philip II

• paghanga sa kulturang Greek
• kinuha si Aristotle upang maging guro ng anak
• sakupin at pag-isahin ang mga lungsod-estado ng Gresya
• Labanan sa Chaeronea – nalupig ng Macedonia ang Greece
• Planong sakupi ang Persia
• Pinatay ng sariling boy-guard

Alexander the Great

• Macedon
• Ipinganak noon Hunyo 20, 356 BCE nina Philip II at Olympias of Epirus
• 20 taong gulang noong mahirang na hari ng Macedon (336 BCE)
• Magaling na manlalaro
• Estudyante ni Aristotle
• - pinakamagaling at pinakadakilang lider pangmilitar sa kasaysayan ng daigdig

  - pinakamalaking imperyo sa daigdig

  - sinimulan niya ang pakikipagsapalaran sa dimaan nang masugpo ang watak-watak na Gresya at idineklara ang sarili bilang hari nito

  - Layunin – pag-isahin ang lahat ng tao at pagsamahin ang mga kultura ng Greece, Egypt, Fertile Crescent at India

• Kultura ng Silangan + Kultura ng Kanluran

• - Hellenistiko – East and West Culture

  - Nagtatag ng 70 lungsod-estado, kabilang ang Alexandria (Egypt)

  - Ang mga nasakop ay ginamit upang maglingkod sa pamahalaan at sa kanyang hukbo

  - Hindi nagpapabayad ng buwis

Kulturang Hellenistic
Hellenistic Greece

• Hellenic – kabihasnan
• Hellenes – tao
• Hellenistik – magkasamang kultura ng Greece at Asia (Greco – Oriental)
• Sentro: Alexandria (Egypt), Antioch (Syria), Perganum (Asia Minor)

Kasaysayan ng Pananakop ni Alexander the Great

• 334 BCE – tinawid ang Asia Minor kasama ang 35,000 hukbo

o Granicus River – unang labanan

o Pinalaya ang mga Greek sa Asia Minor

• 333 BCE – labanan sa Issus

o Alexander laban sa mga Persiano

o Umatras si King Darius III

o Nasakop ang Phoenicia

• 332 BCE – nasakop ang Egypt

o Ginawang pharaoh si Alexander

o Natatag ang Alexandrea - sentro ng kultura

• 331 BCE – labanan sa Gaugamela

o Persiano vs. Alexander

o Babylon

o Napasakamay ang lungsod ng Susa

o Persepolis

==> itinuturing ni Darius III na royal city

==> pinasunog

• 327 BCE – buong Imperyong Persiano ay nasakop

o Narating ang lambak ng Indus

o Labanan sa Pakistan – namatay si Bucephalus (paboritong kabayo ni Alexander)

o Natigil ang pananakop

• 323 – namatay si Alexander the Great

o Nahati sa tatlong kaharian ang kanyang imperyo

1. Macedonia, Greece – Antigonus
2. Egypt – Ptolemy
3. Imperyong Persia – Seleucus

A.P. Athens

View SlideShare presentation or Upload your own.