Kasaysayan ng Mundo: Isang Pagbabalik-tanaw

" Life can be understood backwards, but it must be lived forward."

Sinasabi na ang tanging daan upang maunawaan ang kasalukuyan, para sa ikagaganda ng kinabukasan ay sa pamamagitan ng pagbabalik-tanaw sa nakaraan. Ang pagsilip sa mahaba at masalimuot na kasaysayan ng bawat nilalang sa daigdig na ito ang makapagpapaliwanag sa lahat ng pangyayaring dumadatal sa ating buhay dito sa mundo.

Tayo ay nasa yugto ng kasaysayan ng mundo na tinatawag na Makabagong Panahon, o Modern Age. Ngunit bago marating ng tao at ng mundo ang bahaging ito ng kanyang kasaysayan, marami ng mga pangyayari ang gumimbal sa mga elemento ng oras at panahon dito sa daigdig. Nagsimula ang lahat sa pagkakabuo ng daigdig, sa pamumuhay ng mga pre-historikong nilalang kasama ang ebolusyon ng tao, ang pag-unlad ng mga kabihasnan buhat sa mga kultural na paniniwala, sa pagyabong ng mga kaalaman, kultura at pamamaraang lalong nagpaunlad sa pamumuhay ng tao, ang pagpapalawak sa kanilang "daigdig" na ginagalawan, pagsinay ng kasakiman at pagkakaisa sa sangkatauhan, hanggang sa marating ang mundo sa labas ng Earth, at maabot ang kasalukuyang panahon. Sa mahigit 4.6 bilyong taong kasama ang mundo sa kalawakan, iba't iba nang pangyayari at kaganapan at humubog sa kasaysayan nitong planetang itinuturing ng sangkatauhan bilang pinakamahalaga.

Sa mga pangyayaring nagaganap ngayon sa daigdig, na hindi lubusang maintindihan ng mga tao dito sa mundo, maaaring ang tanging daan upang maunawaan ito ay sa pagbabalik sa nakaraan, sa kasaysayan ng mundo, at maaaring ito ang magbigay liwanag sa madilim na kasalukuyan tungo sa maliwanag na kinabukasan. Ang mga bagay-bagay na nangyari noon ang tanging magbibigay-ilaw sa mga bagay-bagay na nangyayari ngayon, at marahil sa nakaraan natin maapuhap ang daan tungo sa kaunlarang kasundo ng bawat nilalang dito sa daigdig.

Ngunit, kahit na nasa kasaysayan ang kasagutan, hindi tama na mabuhay na lamang tayo sa nakaraan. Anong saysay ng pagkakadalubhasa sa mga pangyayari 'noon' kung hindi naman magagamit upang maayos ang 'ngayon?' Tunay ngang mahalaga ang nakaraan, ngunit hindi dapat doon na lamang matigil ang kasaysayan, dapat ang bawat araw na dumaraan ay maging kasaysayan, ang mundo ay magpatuloy sa pag-ikot at ang tao kasama na ang lahat ng nilalang ay magpatuloy sa pag-unlad.

Tunay nga ang kasabihang ang buhay ay mauunawaan sa pamamagitan ng kasaysayan, ng nakaraan, ngunit dapat ay isabuhay sa direksyon ng hinaharap.
Kasaysayan ng Mundo: Isang Pagbabalik-tanaw

Kami, mga mag-aaral sa Pamantasan ng Regina Carmeli, ay lumikha ng Blog na ito bilang proyekto sa Araling Panlipunan III - Kasaysayan ng Mundo.

Layunin ng blog na ito na:
1. Makabuo ng pinagsama-samang aralin mula ng Unang Markahan hanggang sa Ikatlong Markahan ng panuruang taon sa Kasaysayan ng Mundo
2. Maihatid ang mga araling may kaugnayan sa pag-aaral ng Kasaysayan ng Mundo at iba pang bagay na may kinalaman dito.
3. Mabuksan ang isipan ng mga kabataan ukol sa Kasaysayan ng Mundo tungo sa isang magandang kinabukasan

Mahalagang matimo sa puso't isip ng bawat kabataan ang mga pangyayaring humubog sa kasaysayan ng tao at ng mundong kanilang ginagalawan, upang sila'y maging mga tunay at ganap na mamamayan ng mundong ito na lilikha ng bagong kasaysayan.

Mas lalo naming masusukat kung gaano kaepektibo ang blog na ito kung magbibigay kayo ng mga komento/suhestiyon. Maraming salamat!

Mga Isyung Pangkapaligiran sa Daigdig

Thursday, January 1, 2009


MGA ISYUNG PANGKAPALIGIRAN NG DAIGDIG

CLIMATE CHANGE


  • Lahat ng pangmatagalang pagbabago sa average weather ng isang lugar o ng mundo. Ang average weather ay maaaring binubuo ng average temperature, precipitation at wind patterns.
  • Mga pagbabago sa normal na estado ng atmospera na tumatagal ng dekada hanggang milyong taon
Mga Salik sa Pagkakaroon ng Climate Change

Salik na Pangklima
  • Glaciation – pagkakaroon ng mga glaciers, mga sensitibong tagasukat ng climate change; bigla-biglang lalamig, at iinit naman sa mga susunod na panahon
  • Ocean Variability – interaksyon ng dagat at atmospera
  • Memory of Climate – sanga-sanga ang mga epekto

Salik na Hindi Pangklima

  • Pagkakaroon ng Greenhouse Effect dulot ng mga Greenhouse gases
  • Plate Tectonics – sa mahabang panahon, binabago nito ang posisyon at hugis ng mga kontinente, karagatan, at nakagagawa o sumisira ng mga kabundukan na maaaring magbago ng klima
  • Solar Variation – 99% ng enerhiyang init ay nanggagaling sa araw, na siyang nagtatakda ng init ng mundo at klima na maaaring mabuo rito
  • Orbital Variation – ang pagbabago sa orbit ng mundo ay maaaring magdulot rin ng solar variation
  • Volcanism – ang pagsabog ng mga bulkan ay nakakaepekto rin sa pagbabago ng klima, lalo na ang mga malalakas na pagsabog
Anthropogenic o Gawa ng Tao
  • Fossil Fuels – ang pagsusunog ng fossil fuels bilang mapagkukuhanan ng enerhiya ay nakakadagdag sa dami ng Carbon Dioxide sa atmospera, isang greenhouse gas
  • Aerosols – nakadudulot ito ng mga paglamig sa atmospera
  • Cement Manufacture – nakakadagdag rin sa Carbon Dioxide sa atmospera
  • Land Use – ang mga irigasyon, ang deforestation at agrikultura ay nakapagpapabago ng kapaligiran, kaya’t naaapektuhan rin ang klima


Global Warming



  • Ang pagtaas ng average temperature sa atmospera at karagatan ng mundo simula noong ika-20 siglo
  • Dahil sa pagtaas ng konsentrasyon ng Greenhouse gases sa atmospera
  • Nagdudulot ito ng pagtaas ng lebel ng mga karagatan at pagbabago sa laki at pattern ng precipitation, at paglaki ng mga disyerto
  • Nagdudulot din ito ng mga sukdulang panahon, pagbabago sa ani, pagbabago ng mga rutang pangkalakalan, pagkalusaw ng mga glacier, extinction ng mga nilalang at pagdami ng mga nagdadala ng sakit

Greenhouse Effect


  • Pagbabago sa balance ng temperature ng mundo sa pagkakaroon ng atmospera na binubuo ng mga gas na humihigop at naglalabas ng infrared radiation
  • Ang mga gas na ito ay nagpapainit sa atmospera sa pamamagitan ng paghigop ng thermal infrared radiation galling sa mukha ng daigdig, sa atmospera at sa mga ulap
  • Ito naman ay muling ibinabalik sa lahat ng direksyon, kaya’t nakukulong ang init sa atmospera
DESERTIFICATION

  • Degredasyon ng lupa sa mga arid (tuyo) at dry sub-humid na lugar, dulot ng mga tao at sa impluwensya ng pagbabago sa klima
  • Nababago nito ang biodiversity at nawawalan ng taba ang lupa para sa pagtatanim

DEFORESTATION

  • Ang pagbabago sa mga kagubatan tungo sa mga non-forested land, para gamitin sa pagpapastol, urbanisasyon, pangangahoy at maaring magresuta sa mga lupaing arid at wasteland
  • Bunsod ng pagtatanggal ng mga puno ng mas malaking bilang kaysa sa pagtatanim, na nakapagpapababa sa kalidad ng habitat at biodiversity, mga kahoy, at maging ng buhay

Mga Sanhi

  • Pagbabago sa klima
  • Apoy (wildfire)
  • Hurricanes
  • Acid Rain
  • Kagagawan ng tao (polusyon, ilegal na pangangahoy)

OZONE DEPLETION


  • Naglalarawan sa mabagal at matatag na pagbaba, 4%, ng total volume ng ozone sa atmospera; at sa pagkakaroon ng ozone hole sa mga polo
  • Nagaganap kapag sinisira ng chlorine at bromine mula sa chlorofluorocarbon ang ozone
  • Ozone Layer – ang nagsisilbing panangga ng mundo sa mapaminsalang Ultra Violet Rays (UV) sa atmospera
  • Ito ay nagdudulot ng skin cancer, pinsala sa halaman, at pagbaba ng populasyon ng mga plankton sa karagatan

POLLUTION
  • Paglalagay ng mga contaminants sa kapaligiran (lupa, hangin, tubig) na nagdudulot ng pagkarupok, karamdaman, sakit at hirap sa mga sistemang pisikal o mga nilalang na nabubuhay sa kapaligirang iyon

Uri ng Polusyon
Polusyon sa Hangin

  • Pagkakaroon ng mga kemikal, particulate matter, o biyolohikal na materyal na nagdudulot ng kapansanan sa mga nilalang, pinasala sa kapaligiran sa ating atmospera
Polusyon sa Tubig

  • Kontaminasyon ng tubig gaya ng mga lawa, ilog, dagat at groundwater dulot ng kagagawan ng mga tao, at pumipinsala sa mga organismo at halamang nabubuhay at gumagamit ng tubig
Polusyon sa Lupa

  • Degradasyon ng lupa dulot ng kagagawan ng tao at maling paggamit ng lupa, gaya ng pagtatapon ng mga urban at industrial na waste, pang-aabuso sa mga mineral, at maling paggamit ng lupa sa agrikultura, maging ang urbanisasyon at industriyalisasyon

8 comments:

mhi_mhi said...

tanong ko lang po ano po ba ang magiging sakit na dulot ng polosyon sa tubig ? at pano po ito malulunasan ? inaasahan ko ang inyong sagot.

Anonymous said...

uKieeh! keEp uP tHe gOod work gUy'Z...

Anonymous said...

,sAna maG bLog diN keU aBouT wAter iN tHe atmoSphEre'.hEhehe

Anonymous said...

mula sa simpleng pag-ubo, pagkahilo at pagbahing, ang polusyon sa hangin ay maaaaring maging sanhi ng chronic obstructive pulmonary disease (COPD) gaya ng asthma, bronchitis, pneumonia, emphysema. Ang ilang sakit sa atay, puso at utak ay itinuturo ring dulot ng polusyon sa hangin.

Anonymous said...

hello... the info stated here, helped us a lot... thank you so much.. we all wish for a better world and place to live in.:D

Anonymous said...

aNg gLiNg....
aCtuAlLy I lOVe HiStOrY...
ThAtS WhY i LoVe DiS wOrK...

Anonymous said...

salamat..... :DDDD

Anonymous said...

@mhi_mhi: ndi ko din alam eh.. :P

Post a Comment

Unang Pangkat
III - Modesty

John Lenard Ventura
Zairramayca Adriano
Sharmae Gonzales
Joan Marie Corpuz
Amiel Pineda
Ma. Celerina Baltazar
Angeli Mae Victoria
Ma. Lerica Ina Morales
Jonathan Cruz
Jastine de Regla
Charito Quetua
Reimarck Armas


Sa pamamatnubay ni:

Bb. Madonna C. Roque
Guro - Araling Panlipunan III - Kasaysayan ng Mundo